Genel Konferans                                                                                                                 41C

41. Oturum, Paris, 2021

41C/74

22 Kasım 2021

Esas Metin: İngilizce

KÜLTÜR (CLT) KOMİSYONU RAPORU

İÇİNDEKİLER

  GİRİŞ

GİRİŞ

1. Yürütme Kurulu raporu (212 EX/Dec.26.III) ve Adaylıklar Komitesi’nin tavsiye kararına istinaden, 10 Kasım 2021'de yapılan komisyon ortak oturumları, Sn. Vasif Eyvazzade’yi (Azerbaycan) Kültür Komisyonu Başkanı görevine seçti.

2. Komisyon, 17 Kasım 2021 tarihinde gerçekleşen ilk oturumunda, Başkan Yardımcıları görevleri için Adaylıklar Komitesi tarafından sunulan tavsiyeleri onayladı. Aşağıda belirtilen isimler oy birliğiyle seçildi:

Başkan Yardımcıları: Sn. Elia Del Carmen Guerra Jurado (Panama)

Sn. Senato Barbara Masupha (Lesotho)

Sn. Ismunandar (Endonezya)

3. Komisyon daha sonra 41 C/COM.CLT/1 Prov. Rev. Sayılı belgede yer alan çalışma takvimini kabul etti.

4. Komisyon, çalışma takviminde yer alan altı (6) maddenin incelenmesi için 17 ve 19 Kasım 2021 tarihlerinde dört (4) oturum düzenledi.

5. Bu rapor, yalnızca Komisyon Başkanı tarafından kabul edilmek üzere Genel Konferansa sözlü olarak sunulacak olan Komisyonun tavsiyelerini içerir.

MADDE 4    2022-2025 DÖNEMİ İÇİN TASLAK PROGRAM VE BÜTÇE (41 C/5))

Madde 4.1   2022-2025 Dönemi İçin Taslak Program ve Bütçesinin Değerlendirilmesi ve Kabul Edilmesi (41 C/5), Bölüm II.A: Temel Program IV – Kültür (41 C/5, 41 C/6, 41 C/8, 41 C/DR, 41 C/INF.4)

6. Kültür Komisyonu, birinci ve ikinci toplantılarında madde 4.1'i inceledi. 51 Üye Devlet ve 3 Gözlemcinin temsilcileri söz aldı. Görüşmelerin ardından, Kültür Komisyonu Genel Konferansa, 41 C/6 belgesi ile değiştirilen Temel Program IV ile ilgili 41 C/5 belgesinin 1. Cildinin 05000 paragrafında yer alan karar tasarısını kabul etmesini ve 41 C/DR.1 ve 41 C/8 belgelerinin, 41 C/5 belgesinin 2. Cildinde dikkate alınmasını tavsiye eder.

Karar tasarısı metni şu şekildedir:

05000        Karar Tasarısı (Temel Program IV - Kültür)

Genel Konferans,

1. 1. Genel Direktöre aşağıda belirtilen hususlara ilişkin yetki verir:

1. 1. 1. Orta Vadeli Strateji (41 C/4) çerçevesinde Kurumun dört stratejik hedefine ve dokuz sonucuna katkıda bulunan Temel Program IV için eylem planını 2022-2025 döneminde uygulamak, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının (SDG'ler) gerçekleştirilmesi, SDG 11.4 amacı da dâhil olmak üzere sürdürülebilir kalkınma için kültürün çapraz rolünün dikkate alınması;

1. 1. 2. Afrika'nın ihtiyaçlarını ele almak ve toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmek için Kurumun küresel önceliklerine katkıda bulunmak, az gelişmiş ülkelere (LDC'ler) ve gelişmekte olan Küçük Ada Devletlerine (SIDS) özellikle dikkat etmek ve gençlerin, Yerli Halklar ve marjinal gruplar dâhil olmak üzere toplumun savunmasız kesimlerinin ihtiyaçlarını karşılamak;

1. 1. 3. Temel Program IV için eylem planının uygulanmasında da Güney-Güney ve Kuzey-Güney-Güney iş birliğine başvurmak; Birleşmiş Milletler sisteminin diğer kurumlarıyla, uluslararası ve bölgesel kurumlarla, şehir ağları, sivil toplum, akademi ve özel sektörle aşağıda belirtilen maddeleri sağlamak için ortaklıklar geliştirmeye devam etmek:

1. 1. 1. 1. UNESCO'nun altı kültür sözleşmesini uygulayarak, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi tarafından ele alınan ve COVID-19 küresel salgınının tetiklediği küresel zorluklara yanıt olarak kültürü ve yaratıcı ekonomiyi teşvik etmek ve kültürel ve doğal mirası korumak ve bunlarla ilgili tavsiyeler ve Üye Devletlerin hükümlerini ulusal politika ve stratejilere çevirmelerini desteklemek;

1. 1. 1. 2. Üye Devletlerin silahlı çatışmalar, afetler ve sivil huzursuzluklar dahil olmak üzere acil durumlarda kültür üzerindeki olumsuz etkilerle mücadele etmek; etkileri ele alma kapasitelerini güçlendirme ve politika tavsiyesi, kapasite geliştirme ve teknik destek yoluyla kültürel varlık kaçakçılığına karşı mücadeleyi güçlendirmek;

1. 1. 1. 3. Kültürün SKA'larının gerçekleştirilmesine katkısının teşvik edilmesini, izlenmesini, ölçülmesini; kültürel politika ve stratejilerin gözden geçirilmesini ve uyarlanmasını destekleyerek daha kapsayıcı, adil ve barışçıl toplumlar inşa etmek için mirasın ve yaratıcı ekonominin potansiyelini kullanmak bölgesel, ulusal ve yerel düzeylerde ağları pekiştirerek hükûmetler arası yakınlaşma ve iş birliğini teşvik etmek;

1. 1. 1. 4. Üye Devletlerin sektörler arası iş birliği de dahil olmak üzere, kültürün diğer politika alanları arasında çapraz rolünü güçlendirme çabalarını desteklemek, özellikle kültürü eğitim pedagojilerine, müfredata ve iklim değişikliğinin kültür üzerindeki etkisini ele alan araçlarla ilişkilendirerek kapsayıcı kaliteli eğitimi ilerletmek Kültürel ve doğal mirasın korunmasının Üye Devletlerin iklim değişikliğini hafifletme ve adaptasyon politikalarına ve stratejileriyle ilişkilendirilmesini teşvik ederken; açık, kapsayıcı ve çoğulcu toplumlar için kendi yetki alanlarında ve özellikle dijital ortamda çeşitli kültürel ifadelerin yaratılması ve bunlara erişim için bir ön koşul olarak insan haklarını ve temel özgürlükleri teşvik etmek.

1. 1. 4. 2022-2023 dönemi için, 48.323.000 $'lık düzenli program bütçesini ve 196.610.236 $'lık gönüllü katkıları içeren 244.933.236 $'lık tüm fon kaynakları altındaki birleştirilmiş bütçe miktarını tahsis etmek.

1. 2. Genel Direktör’den aşağıda belirtilen maddeler talep edilir:

1. 1. 1. Temel Program IV'e ilişkin sonuç ve çıktıları elde etmek için sektörler arası iş birliği de dâhil olmak üzere bu kararla yetki verilen çeşitli faaliyetleri uygulamak;

1. 1. 2. Genel Konferans tarafından kabul edilen programın yürütülmesi, aşağıdaki sonuç ve çıktıların yanı sıra ilgili sektörler arası program çıktılarının elde edilmesi hakkında yasal raporlarda yönetim organlarına periyodik olarak rapor vermek.

Sonuç 5 – Miras ve kültürel ifadelerin çeşitliliğinin korunmasını ve teşvik edilmesini geliştirmek

Çıktı 5.CLT1 Üye Devletlerin somut mirası belirleme, koruma ve yönetme kapasiteleri güçlendirildi;

Çıktı 5.CLT2 Üye Devletlerin kültürel varlıkların yasadışı ticaretiyle mücadele etme ve geri verilmesini ve iade edilmesini teşvik etme, su altı kültür mirasını koruma ve toplumlar için müzelerin rolünü teşvik etme kapasiteleri güçlendirildi;

Çıktı 5.CLT3 Üye Devletlerin, silahlı çatışma ve afet durumları da dahil olmak üzere kültürü etkileyen acil durumlara ilişkin daha iyi hazırlanılması, etkileri hafifletme ve müdahale için kapasiteleri güçlendirildi;

Çıktı 5.CLT4 Üye Devletlerin ve toplulukların somut olmayan kültürel mirası belirleme, koruma ve teşvik etme kapasiteleri güçlendirildi;

Çıktı 5.CLT5 Üye Devletlerin ve sivil toplumun kapasiteleri; dinamik, kapsayıcı, kültürel ve yaratıcı endüstriler aracılığıyla kültürel ifadelerin çeşitliliğini korumak ve teşvik etmek için güçlendirildi;

Çıktı 5.CLT6 Üye Devletlerin yerel, ulusal ve bölgesel düzeylerde 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminin uygulanmasına ilişkin kültürün katkısını teşvik etmek, izlemek ve ölçmek için kapasiteleri güçlendirildi.

MADDE 5    GENEL POLİTİKA VE PROGRAM SORULARI

Madde 5.2   Kudüs ve 40 C/Karar 43'ün uygulanması (41 C/16)

7. Kültür Komisyonu ilk toplantısında Madde 5.2'yi inceledi. Kültür Komisyonu, Genel Konferansa 41 C/16 belgesinin 23. paragrafında yer alan karar tasarısını değiştirmeden kabul etmesini tavsiye etti. CLT Komisyonu, karar tasarısını oy birliği ile kabul etti. Karara ilişkin hususlar şu şekildedir:

Genel Konferans,

40 C/Karar 43'ün yanı sıra dört muahededen oluşan Cenevre Sözleşmesi'ni (1949), Silahlı Çatışma Durumunda Kültürel Mirasın Korunmasına İlişkin Lahey Sözleşmesi'ni (1954) ve Protokollerini, Dünya Doğal ve Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi (1972), Ürdün'ün talebi üzerine Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesinin Dünya Mirası Listesi'ne (1981) ve Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi'ne (1982) kaydını, tavsiyeleri, kararları ve UNESCO'nun kültürel mirasın korunmasına ilişkin hükümlerini hatırlatarak,

Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesinin ve Surlarının kültürel mirasının korunmasını amaçlayan bu karardaki hiçbir husus, ilgili Birleşmiş Milletler kararlarını, özellikle de Kudüs'ün yasal statüsüne dair BM Güvenlik Konseyi kararlarını hiçbir şekilde etkilemeyeceğini teyit ederek,

41 C/16 belgesini inceledi;

1. 1. Genel Konferans kararlarına uygun olarak, Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesinin kültürel mirasının korunmasına yönelik sürekli çabalarından dolayı Genel Direktör'e içten teşekkürler ifade eder ve Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesinin ve Surlarının ayırt edici karakterinin korunmasını etkileyen, tek taraflı veya başka türlü engeller ve uygulamalar konusundaki endişesini yineler;

1. 2. Uluslararası bağışçılara, Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesinin Kültürel Mirasının Korunmasına Yönelik UNESCO Eylem Planı'na yaptıkları cömert katkılardan dolayı teşekkür eder ve Üye Devletler ve uluslararası bağışçı toplulukları, bütçe dışı finansman yoluyla, özellikle Eylem Planı bağlamında, Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesi'nde bulunan kültürel mirasının korunması bağlamında Kudüs'e yönelik faaliyetleri daha fazla desteklemeye çağırır;

1. 3. Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesi ve Surları'ndaki koruma, restorasyon ve eğitim faaliyetlerinin uygulanmasında, özellikle El-Aqsa Restorasyon Merkezi'nin geliştirilmesiyle Eşrefiye Medresesi'ndeki İslami El Yazmaları'nın korunmasında kaydedilen ilerleme için Genel Direktör'e içten teşekkürler sunulur. El-Harem-i Şerif İslam Müzesi'nin yenilenmesi ve yeniden canlandırılmasında Ürdün ve Norveç'in cömert mali katkısı ve koordinasyonu ile Suudi Arabistan'ın cömert mali katkısı için içten teşekkürler sunulur;

1. 4. İsrail arkeolojik kazıları ve "Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesinde ve duvarın her iki tarafında" yapılan çalışmalar hakkında dile getirilen endişeler tanınır;

1. 5. Genel Direktör’ü, Kudüs'ün Eski Şehri'nin olağanüstü evrensel değerinin ve ayırt edici karakterinin korunması için ilgili taraflarla birlikte çabalarını sürdürmeye davet eder;

1. 6. Bu maddenin 214. Yönetim Kurulu gündeminde yer aldığı hatırlatılır;

1. 7. Ayrıca Genel Direktör 42. Oturumunda Kudüs'ün Eski Şehir Bölgesi Kültürel Mirasının Korunmasına Yönelik UNESCO Eylem Planının uygulanmasına ilişkin bir ilerleme raporu sunmaya davet edilir ve bu maddenin 42. Oturumunda gündeme alınmasına karar verildi.

Madde 5.3   İşgal altındaki Arap topraklarındaki eğitim ve kültür kurumlarıyla ilgili 40 C/Karar 67'nin uygulanması (41 C/17)

1. 8. Kültür Komisyonu ilk toplantısında Madde 5.3'ü inceledi. Kültür Komisyonu, Genel Konferansa 41 C/17 belgesinin 48. paragrafında yer alan karar tasarısını değiştirmeden kabul etmesini tavsiye etti. Kültür Komisyonu, karar tasarısını oy birliği ile kabul etti.

Karar metni şu şekildedir:

Genel Konferans,

Eğitim hakkıyla ilgili olarak 40 C/Karar 67'nin yanı sıra; İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 26. Maddesini; çocukların eğitim hakkının reddedilmesine ilişkin Dördüncü Cenevre Sözleşmesi'nin 24, 50 ve 94. Maddelerini; UNESCO Dünya Doğal ve Kültürel Mirasının Korunması Sözleşmesini (1972) ve Lahey Sözleşmesi (1954) ile Ek Protokolleri hatırlatarak,

41 C/17 belgesini inceledikten sonra,

UNESCO'nun herkes için eğitim hakkının yerine getirilmesine yardımcı olmak ve Filistinlilerin eğitim sistemine güvenli erişim ihtiyacını karşılamak için harekete geçmesi gerektiği hatırlatılır,

Çatışma durumunda korunacak anıtların, sanat eserlerinin, el yazmalarının, kitapların ve diğer tarihi ve kültürel varlıkların korunması ve muhafaza edilmesi taahhüt edilir.

1. 40 C/Karar 67'nin uygulanmasına yönelik Genel Direktör'ün çabalarını destekler ve 2022-2025 Programı ve Bütçesi (41C/5) çerçevesinde ilgili kararın tam olarak uygulanmasını sağlamak için mümkün olan her şeyi yapmasını talep eder;

2. İlgili tüm Üye Devletlere, hükûmetler arası kuruluşlara ve sivil toplum kuruluşlarına UNESCO'nun işgal altındaki Filistin topraklarındaki faaliyetlerine yaptığı önemli katkılar için takdirlerini ifade eder, onları UNESCO'ya yardım etmeye devam etmeye çağırır;

3. Bir dizi güncel eğitim ve kültür etkinliğinin uygulanmasıyla ilgili olarak elde edilen sonuçlar için Genel Direktör'e teşekkür eder ve Genel Direktör'ü son gelişmelerden kaynaklanan yeni ihtiyaçlar ve sorunlara ilişkin UNESCO'nun Filistin eğitim ve kültür kurumlarına yönelik mali ve teknik yardımını güçlendirmeye davet eder;

4. Ayrıca, UNESCO'nun Gazze Şeridi'ndeki duruma verdiği yanıt ve Üye Devletlerin ve bağışçıların cömert mali desteğiyle hâlihazırda uygulanmış olan girişimler için Genel Direktör'e teşekkür eder ve Kuruluşun yetki alanları dâhilindeki kurtarma programı kapsamında Genel Direktör'ü, erken dönem çalışmalarını daha da genişletmeye çağırır;

5. Kültürel ve doğal mirasın, kültürel ve eğitim kurumlarının altını oyan her türlü eylemle ilgili devam eden endişe belirtilerek, Filistinli ve diğer tüm okul çağındaki çocukların ve öğrencilerin sosyal dokunun ayrılmaz bir parçası olduğu belirtilerek eğitim hakları ve bu kararın hükümlerine uyulması çağrısı yapılır;

6. Genel Direktör’ü, Filistin arkeolojik alanları ve kültürel mirasının yeniden inşası, rehabilitasyonu ve restorasyonuna yönelik eylemini güçlendirmeye devam etmesi yönünde teşvik eder;

7. İsrail-Filistin ilişkisini teşvik eder ve Arap İsrail barış müzakerelerinin başarılı olacağı ve UNESCO Anayasası ve bu konudaki Birleşmiş Milletler kararları ve özellikle ilgili Güvenlik Konseyi kararları uyarınca adil ve kapsamlı bir barışın hızla sağlanacağı ümidini ifade eder;

8. Genel Direktör’ü belirtilen maddelere ilişkin harekete geçmeye davet eder:

1. 1. bu kararın ilgili hükümlerine uygun olarak, işgal altındaki Suriye Golan'ın insani, sosyal ve kültürel dokusunu korumak için gösterdiği çabaları sürdürmek;

1. 2. uygun müfredat sunmak ve işgal altındaki Suriye Golan'ın eğitim ve kültür kurumlarına daha fazla hibe ve yeterli yardım sağlamak için çaba sarf etmek;

9. Bu maddenin Yürütme Kurulu'nun 214. Oturumunun gündemine alındığını hatırlatılarak, bu maddenin Genel Konferans'ın 42. Oturumunun gündemine alınmasına karar verildi.

Madde 5.10 Dünya Roman Haftası (41 C/26)

9. Kültür Komisyonu, üçüncü toplantısında Madde 5.10'u inceledi. Kültür Komisyonu, Genel Konferansa 41 C/26 belgesinin 4. paragrafında önerilen karar tasarısını tartışmadan kabul etmesini tavsiye etti. Kültür Komisyonu, taslak kararı değiştirmeden kabul etti. Karar metni şu şekildedir:

Genel Konferans,

41 C/26 belgesini inceledikten sonra 210 EX/Karar 43'te Yönetim Kurulu tarafından yapılan tavsiyeyi hatırlatarak,

Kültürel bir ifade olarak romanın kültürlerarası yönünü teşvik eder ve halklar arasında köprüler kurma ruhuyla kültürel etkileşimi geliştirmeye olan katkısını kabul ederek,

Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi Sözleşmesi'nin, özellikle kültürlerin karşılıklı olarak yararlı bir şekilde gelişmesi ve özgürce etkileşime girmesi için durumlar yaratma hedeflerini hatırlatır ve bu amaca ulaşmak için bir dünya roman haftasının kutlanmasının sağlayacağı katkıyı kabul ederek,

Sanatçının Statüsüne ilişkin 1980 Tavsiye Kararının yol gösterici ilkelerini, özellikle sanatın bireyin ve toplumun yaşamındaki ve gelişimindeki temel rolünün ve bunun sonucunda Üye Devletlerin koruma, savunma ve sanatçılara ve onların sanatsal özgürlüklerine yardımcı olmak ve romanların yaratılması ve dağıtılmasında yer alan yazarların ve diğer aktörlerin katma değerinin ve statüleri üzerinde düşünme ihtiyacının altını çizerek,

1. 1. Belirtilen maddelere karar verir:

1. 1. 1. her yıl 13 Ekim haftasının Dünya Roman Haftası olarak ilan edilmesi;

1. 1. 2. Üye Devletlerin yanı sıra hükûmetler arası ve sivil toplum kuruluşlarını, romanları ve onların okunmasını teşvik ederek, yazarların ve ilgili diğer aktörlerin durumu, yani rolü hakkında farkındalığı artırarak Dünya Roman Haftasını kutlamaya davet etmek; kültürel ifadelerin çeşitliliğinin yanı sıra sahip olmaları gereken hakların korunması ve tanıtılmasında rol almaya ve romanın ve okumanın yaygınlaştırılmasına yönelik politikaların ve önlemlerin tasarımında ve uygulanmasında deneyim ve iyi uygulamaların paylaşmasının teşvik edilmesi;

1. 1. 3. Genel Direktör'den, UNESCO tarafından işaretlenen uluslararası haftalardan biri olarak her yıl 13 Ekim'den itibaren Dünya Roman Haftası'nın kutlanmasını teşvik etmesinin talep edilmesi;

1. 1. 4. Üye Devletlerin bu uluslararası haftayı tanıtmak ve kutlamak için mali destek sağlamaları yönünde teşvik edilmesi.

Madde 5.22 Afrika Önceliği için Strateji Taslağı (2022-2029) (41 C/56)

10. Kültür Komisyonu, kararın Ortak Komisyon Toplantısında kabul edileceği anlayışıyla, kültürle ilgili konularda ikinci toplantısında Madde 5.22'yi inceledi. 22 Üye Devletin temsilcileri söz aldı. Madde 5.22 hakkındaki görüşmeler 41 C/INF.16 belgesinde özetlenmiştir.

MADDE 6  KURULUŞUN ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ

Madde 6.2   39 C/Karar 87'nin takibi ve UNESCO'nun kültür alanındaki sözleşmeleri için beklentiler (41 C/55)

11. Kültür Komisyonu, üçüncü ve dördüncü toplantılarında Madde 6.2'yi inceledi. 54 Üye Devletin temsilcisi söz aldı. Kültür Komisyonu, Genel Konferansa 41 C/55 belgesinin 11. paragrafında önerilen karar tasarısının değiştirilmiş şekliyle kabul edilmesini tavsiye etti. Karar metni şu şekildedir: