UNESCO Türkiye Millî Komisyonu
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu

UNESCO Türkiye Millî Komisyonu

UNESCO Türkiye Millî Komisyonu

SOSYAL VE BEŞERÎ BİLİMLER 
        
UNESCO’nun sosyal ve beşerî bilimler alanındaki rolü adalet, özgürlük ve insan onuru temelli sosyal dönüşümü kolaylaştırmak için bilgiyi teşvik etmek, entelektüel işbirliğini ve standartları geliştirmek olarak tanımlanmaktadır.  Bu rolü bağlamında, UNESCO sosyal ve beşerî bilimler sektörü, mevcut ve olması gereken arasındaki farkın azaltılmasına yardımcı olmak için görevler belirlemiştir ve bu farkı, mevcut durumu araştırarak (ampirik sosyal bilim araştırması); olabileceği öngörerek (felsefe ve ileri araştırma) ve olması gerekeni belirleyerek (etik ve insan hakları) azaltmaya çalışmaktadır. 
        
UNESCO, sosyal ve beşerî bilimler sektörü için kapsayıcı toplumsal kalkınmayı desteklemek, kültürlerin yakınlaşması için kültürlerarası diyaloğu ve etik ilkeleri teşvik etmek stratejik hedefini belirlemiştir. Sektör çalışmalarını bu stratejik hedef kapsamında kapsayıcı ve adil toplumlar teşvik etmek için haklar ve etik ilkeleri dâhil etmek ve bilgiyi harekete geçirmek ve barışçıl ve katılımcı toplumlar için gençlik katılımını ve kültürlerarası diyaloğu teşvik etmek ana eylem alanları doğrultusunda sürdürmektedir. Sektör “Birlikte Yaşamayı Öğrenme” temasını da benimseyerek demokrasi, küresel vatandaşlık, kültürlerarası diyalog, barış ve insan hakları için eğitim ve barış inşası oluşturmayı taahhüt etmektedir. 
        
Sosyal ve beşerî bilimler sektörü bünyesinde Biyoetik Programı, Sosyal Dönüşüm Yönetimi (MOST) Programı ve Beden Eğitimi ve Spor Programı bulunmaktadır ve çalışmalarını belirtilen rol, hedef ve sorumluluklara uygun olarak bu programlar aracılığıyla yürütmektedir. Bu kapsamda, MOST Programı çalışmalarını MOST Hükûmetler Arası Konseyi takip etmekte; Konsey aracılığıyla araştırma için öncelik alanları oluşturulması sağlanmakta ve gelecek politikalarına karar verme üzerine hükûmetleri yönlendirmektedir. Beden Eğitimi ve Spor Programı çalışmalarını Beden Eğitimi ve Spor (CIGEPS) Hükûmetler Arası Komitesi aracılığıyla yürütmekte; Komite sporun değerinin ve rolünün geliştirilmesini ve sporun kamu politikalarına dâhil edilmesini amaçlamaktadır. Bilimsel Bilgi ve Teknoloji Etiği Dünya Komisyonu (COMEST) ve Uluslararası Biyoetik Komitesi (IBC) bağımsız uzmanlardan oluşmakta ve bilimsel bilgi etiği ve teknoloji ve biyoetik konularına ışık tutan ve güncel gelişmeler hakkında yol gösteren bildirge ve raporlar hazırlamaktadır. Devlet temsilcilerinden oluşan Hükûmetler Arası Biyoetik Komitesi (IGBC) ise bu bildirge ve raporların hükûmetlere sunularak uygulanmasında aracı olmakta ve devletlerin güncel yaklaşım ve ihtiyaçlarına cevap verecek raporların hazırlanması için öneride bulunmaktadır. 

UNESCO sosyal ve beşerî bilimler programı, 2015 sonrası kalkınma gündeminin uygulanmasında küresel dayanışma, kapsayıcılık, ayrımcılıkla mücadele, toplumsal cinsiyet eşitliği ve hesap verebilirlik gibi evrensel değerleri ve ilkeleri kararlı bir şekilde sağlamayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, uluslararası işbirliği ve katılımın artışını teşvik eden mevcut disiplinler arası ve sonuç odaklı girişimleri, kalkınma süreçlerini uygun olarak güçlendirmek ve yenilerini geliştirmek önem arz etmektedir.
        
UNESCO temel misyonu ve faaliyet alanında bilime yer veren tek Birleşmiş Milletler kurumu olarak, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminin kabul edildiği 2015 yılında eylem alabilmek üzere 2014-2021 Orta Vadeli Stratejisi ve programına Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini entegre etmiştir. Bu bağlamda Sosyal ve Beşeri Bilimler Sektörünün çalışmaları 2030 Gündemine katkı verecek şekilde planlanmıştır. 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin bütünüyle ilişkili olan sosyal ve beşerî bilimler programı Üye Devletlerin özellikle Hedef 16 “sürdürülebilir kalkınma için barışçıl ve herkesi kucaklayan toplumları teşvik etmek, herkesin adalete erişimini sağlamak, her seviyede etkin, hesap verebilir ve kucaklayıcı kurumlar inşa etmek”; Hedef 10 “ülkelerin içinde ve aralarındaki eşitsizlikleri azaltmak”; Hedef 11 “kentleri ve insan yerleşim yerlerini herkesi kucaklayan, güvenli, güçlü ve sürdürülebilir kılmak” hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra Hedef 4 “kapsayıcı, eşit ve kaliteli eğitimi sağlamak ve herkes için hayat boyu öğrenme imkânları geliştirmek”; Hedef 3 “insanların sağlıklı yaşamalarını ve herkesin her yaşta refahını sağlamak”; Hedef 13 “iklim değişikliği ve etkileri ile mücadele etmek için acil olarak harekete geçmek” hedeflerine ulaşabilmeleri için dolaylı olarak katkı sağlamaktadır. Program aynı zamanda Hedef 5 “toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadınların ve kız çocuklarının toplumsal konumlarını güçlendirmek” hedeflerine katkı sağlayacaktır. 
 

Sosyal ve Beşerî Bilimler için Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri için Tıklayınız