2020 Dünya Felsefe Günü, sağlık, ekonomik, iklim ve varoluşsal krizlerin ortasında kutlanması yönüyle olağanüstüdür. Mevcut salgın, bireylerin toplumla ilişkisi, bireysel durumlar ve ekonomik ve politik sistemler başta olmak üzere toplumların pek çok yönü açısından zorlayıcı niteliktedir.
Bu nedenle bu yılki Dünya Felsefe Günü daha da anlamlıdır. Bize akademik bir disiplin veya beşerî bilimlerden çok daha fazlasını kutlama fırsatı vermektedir. Ayrıca, içinde yaşadığımız durumlar tarafından daha da gerekli hâle gelen, belirli bir dünyada var olma imkânını da yaratmaktadır.
Felsefe aslında bireylerin kendileriyle ilişki kurmalarını ve kendilerini dünyada konumlandırmalarını sağlayan temel bir süreçtir.
Felsefe, hayattan ayrı olmanın ötesinde, hayatı düşünür, sorgular ve belirler. Senegalli filozof Souleymane Bachir Diagne'ye göre, felsefi faaliyet "insan yaşamını etkilemekte" ve tüm kültürlere ortak bakış açılarını paylaşma kapasitesi sağlamaktadır. Biçimlendirilmiş sistemler, ruhani gelenekler, yazılı veya sözlü miras yollarından hangisiyle olursa olsun, felsefe yalnızca bir konu değildir. Felsefe aynı zamanda, canlıdır, hareket halindedir ve dünyayı gözlemlemenin ve değerlendirmenin bir yoludur.
Fransız filozof Vincent Descombes'un “sert hava koşulları” olarak adlandırdığı bu ve benzeri dönemlerde felsefenin öneminin ve değerinin artmasının en büyük nedeni budur. Büyük belirsizlik dönemlerinde, felsefe her zamankinden daha gereklidir. Dünyayı sorgulayarak indirgemeciliğin her türlüsüne karşı koymamızı ve büyük resmi görmemizi sağlamaktadır.
İnsanlık tarihinin bu dönüm noktasında felsefe, hem kavramsal hem de pratik yollarla teknolojik, çevresel ve insani dönüşümleri anlamayı kolaylaştıran olağanüstü bir araçtır.
UNESCO, çağdaş sorunlara yanıt verebilmek adına; doğayla ilişkimizi yeniden inşa etmek için yerli olanlar da dâhil olmak üzere tüm felsefeleri dinleyerek; filozoflardan yapay zekânın etik ilkeleri üzerine düşünmelerini isteyerek; ya da, krizin ortasında, ileriye bakarak ve yarının dünyasını hayal ederek, felsefenin kaynaklarını esas almaktadır.
Kimse, eşi benzeri görülmemiş krizler ve olaylar karşısında savunmasız değildir. Bu yılki Dünya Felsefe Günü, felsefeyi kutlamak, felsefenin az da olsa mesafe ve rahatlık sağladığını ve varoluşu pekiştirdiğini hatırlamak için bir fırsat olarak görülmelidir. Aynı zamanda, üniversite araştırmalarını desteklemekten, çocuklara farklı bakış açıları kazandırmak amacıyla felsefe öğretmeye kadar, bu pratiği teşvik etmek için bir fırsat olarak değerlendirilmelidir.
Bu nedenle UNESCO, bu yılki Dünya Felsefe Günü'nde herkesi, içinde bulunduğumuz krize kalıcı bir çözüm bulma yolunda atılmış ilk adım olan bu entelektüel mesafeyi uygulamaya davet etmektedir.
Herkesin Dünya Felsefe Günü kutlu olsun!
Bu metin https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000374652 adresinden alınarak Türkçeye çevrilmiştir.