Jeolojik çeşitlilik, kayalar, mineraller, topraklar ve manzaralar gibi doğanın cansız unsurlarını ve ayrıca milyonlarca yıl boyunca gezegenimizi şekillendiren dinamik süreçleri kapsamaktadır. Jeolojik çeşitlilik, biyolojik çeşitliliğin geliştiği doğal zemini oluşturmakta ve tüm ekosistemlerin temelini teşkil etmektedir.
Jeolojik çeşitlilik, gıda üretiminden su yönetimine ve enerji arzına kadar pek çok sistemin temelini oluşturmaktadır. Mineral kaynaklar bilinçli biçimde yönetildiğinde hem gelir ve istihdam yaratmakta hem de yeşil dönüşümün ilerlemesini destekleyerek küresel karbonsuzlaşma sürecine katkı sağlamaktadır.
Bu yıl “Tek Dünya, Birçok Hikâye” temasıyla kutlanan Uluslararası Jeolojik Çeşitlilik Günü, gezegenimizi dört milyar yıldan fazla bir süredir devam eden bir hikâyeyi anlatan devasa bir jeolojik kitap olarak görmemizi sağlamaktadır. Bu eski sayfalar, bize dünya tarihinin farklı dönemlerinde iklim değişikliklerinin etkisini ve yaşamın olağanüstü evrimini öğretmektedir.
Jeolojik çeşitliliği anlamak ve bu konuda farkındalık yaratmak, geçmişi keşfetmek, öngörülemeyen bir geleceğe hazırlanmak ve gezegenimizin sınırlı kaynaklarının sürdürülebilir yönetimine rehberlik etmek için çok önemlidir. Bu nedenle UNESCO, jeolojik mirasımızın zenginliğini korumaya ve tanıtmaya kararlıdır.
Yer bilimlerinde yetki sahibi tek Birleşmiş Milletler kurumu olan UNESCO, gezegenimizin kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve bu konudaki bilginin geliştirilmesini amaçlayan Uluslararası Yer Bilimleri Programı aracılığıyla 50 yılı aşkın bir süredir uluslararası iş birliğini teşvik etmektedir.
Ayrıca, 50 ülkede toplam 229 jeoparktan oluşan UNESCO Küresel Jeoparklar Ağı aracılığıyla benzersiz jeolojik mirası ve doğal peyzajları koruyoruz. Bu ağ, bugün Namibya’nın yüzölçümünden daha geniş, yaklaşık 855.000 km²’lik bir alanı kapsamaktadır. Bunun yanı sıra, Biyosfer Rezervlerimiz ve Dünya Mirası alanlarımızda biyolojik ve jeolojik çeşitliliği korumak için çalışıyor; bu bölgelerin insanlar ve gezegen için fayda sağlamayı sürdürmesi amacıyla araştırma, koruma ve sürdürülebilir kalkınma faaliyetlerini destekliyoruz.
Uluslararası Jeolojik Çeşitlilik Günü, jeolojik çeşitliliğin sunduğu faydalardan herkesin eşit biçimde yararlanabilmesini sağlama yönündeki çabalarımızı yeniden güçlendirmek için bir fırsat sunmaktadır. Uluslararası Jeolojik Çeşitlilik Günü, toplumun Dünya’nın tarihini ve çeşitliliğini yansıtan alanları keşfetmesine olanak tanırken, jeoloji alanındaki eğitim, araştırma ve kariyer fırsatlarının herkes için erişilebilir olmasını da gerektirmektedir.
Uluslararası Jeolojik Çeşitlilik Günü’nde UNESCO, küresel toplumu, tanıdık yer şekillerine yeni bir gözle bakmaya ve jeoloji bilimlerinin sunduğu potansiyeli insanlığın yararına kullanmaya davet ediyor.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000395816?posInSet=6&queryId=N-aadfba9f-51b2-4a8d-8129-c2a7b8e04505 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.