‘Kadınlar özgür doğmaktadır ve sahip oldukları haklar erkeklerle eşit kalmaktadır.’ Bugün, Olympe de Gouges tarafından 1791'de yazılmış olan Kadın ve Kadın Vatandaşın Hakları Bildirgesi'nin 1. maddesi bize açık bir şekilde ifade ediyor gibi görünmekte, ancak yayımlandığı tarihte bu adalet, haysiyet ve eşitlik mesajı ortak fikir olmaktan uzaktaydı.
O zamandan beri, eşitlik sebepleri - özellikle son yıllarda - önemli ilerleme kaydetti. Bu yıl 25. yılını kutladığımız Pekin Bildirgesi ve Eylem Platformu, bu konuda birçok girişimin katalizörüydü.
Ancak bugün, bu eşitlik ideali dünyadaki birçok kadın için uzak bir durum olmaya devam etmektedir. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres'in de bize hatırlattığı gibi, toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın ve kız çocuklarının güçlendirilmesi zamanımızın bitmemiş işi durumundadır.
Eğitimde veya işgücü piyasasında olsun, birçok eşitsizlik - birçok adaletsizlik - devam etmektedir. Bu nedenle UNESCO, toplumsal cinsiyet eşitliğini, Afrika ile birlikte iki kesişen önceliğinden biri haline getirmiştir.
Bu Uluslararası Gün'de UNESCO özellikle bilim ve teknoloji alanındaki eşitsizliklere odaklanmayı istemektedir. UNESCO istatistikleri, bu becerilerin gelecekte toplumların merkezinde olmasına rağmen, kadınların şu anda dijital becerilere hakim olma olasılığının erkeklerden dört kat daha az olduğunu göstermiştir.
Büyük bir bilimsel ve antropolojik atılım oluşturmakta olan yapay zeka(AI) geliştirilmesi, bu eşitsizlikleri derinleştirmekle tehdit etmektedir. Gerçekten de, kadın araştırmacılar bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) sektöründe yetersiz temsil edildiğinden, geliştirilen algoritmalar, UNESCO'nun ‘I’d Blush if I Could’ yayımında gösterildiği gibi, cinsiyet stereotiplerini artırma eğilimindedir. Eğer hiçbir şey yapmazsak, Yapay Zeka eşitliğin müttefiği değil, düşman olma riski vardır.
UNESCO gerçekleştirmiş olduğu son Genel Konferansında, bu artan riske karşı koymaya yardımcı olacak tarihi bir adım atmıştır. Üye Devletler, UNESCO'ya yapay zeka etiği konusunda ilk küresel standart belirleme aracının hazırlanması konusunda çalışma başlatması için yetki vermiştir. Böylece algoritmik önyargıları etkisiz hale getirerek, teknolojinin eşitlik amacına hizmet etmesine yardımcı olacağız.
Kadın hakları için mücadele etmek, evrensel bir onur hedefi için mücadele etmektir. Bu Uluslararası Gün'de UNESCO, her birimizi, henüz başaramadığımız bu ortak amaç etrafında toplanmaya çağırmaktadır.
*Bu metin https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000372962_eng/PDF/372962eng.pdf.multi adresinden alınarak Türkçeleştirilmiştir.