UNESCO Türkiye Millî Komisyonu
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu

UNESCO Türkiye Millî Komisyonu

UNESCO Türkiye Millî Komisyonu

Duyuru

UNESCO Genel Direktörü Sayın Audrey Azoulay’ın Dünya Mantık Günü Üzerine Mesajı

15.1.2020

Andre Gide Dünya Nimetleri ve Yeni Nimetler romanında hata yapma korkusunun zihnin mantık üzerinde sıkıca durmasını sağladığını belirtmektedir. Bu kısa mecazi ifade mantığın insan düşüncesinin gelişimindeki kritik rolünü özetlemektedir

Yunanca kökenli olup ‘muhakeme’, ‘nutuk’ ve ‘dil’ gibi çeşitli anlamlara gelen logos, mantığın özüdür. Bu nedenle, Kant'ın tanımını kullanırsak, mantık tüm düşüncelerin resmi kurallarını titizlikle ortaya koymakta ve göstermektedir.

Yüzyıllar boyunca sayısız filozof ve matematikçi mantık üzerine çalışmışlardır. Mantığı Aristoteles, Öklid, Leibniz ve Spinoza'nın incelemelerinde, Çin'deki Mohist felsefenin ve Hindistan'daki Nyaya okulunun kurucu metinlerinde açıkça görebilmekteyiz.

Pratik kullanımlara çok sayıda imkân sağladığından dolayı mantık yaygın olarak incelenmiştir ve bundan dolayı da, bilim ve mühendisliğin, bilişsel psikolojinin, dilbilimin ve iletişimin gelişiminde kilit bir unsur olmuştur. Bir ilerleme kaynağı olan mantık her zaman değişim için gerçek bir katalizör görevi görmüştür.

Yirmi birinci yüzyılda, mantık disiplini toplumlarımız ve ekonomilerimiz için, her zamankinden daha fazla bir şekilde, son derece önemlidir. Örneğin bilgisayar bilimi, bilgi ve iletişim teknolojisi, mantıksal ve algoritmik muhakemeye dayanmaktadır.

Eşi görülmemiş gelişmelerin teknolojik ve antropolojik bir devrim gerçekleştirdiği yapay zekâ teknolojisi, mantıksal akıl yürütmeye dayalı bir yeniliktir. Bu bağlamda, UNESCO yapay zekânın etik ilkelerine ilişkin ilk küresel standart belirleme aracı ile yakında bu yenilikçi mantık ürünü için etik bir çerçeve oluşturacaktır.

Yapay zekâ yazılımını kullandığınızda, bilgisayarınızı açtığınızda, bir sav geliştirdiğiniz durumlarda mantık her zaman mevcut durumdadır. Mantık çağdaş bir evrenseldir.

Yine de mantıkla çevrili olmamıza rağmen, onun her yerde bulunmasından oldukça habersiz durumdayız. Bunu yaptığımızı bilmeden genellikle mantığı uygulamaktayız.

Bundan dolayı, UNESCO mantığın önemine dikkat çekmek için 14 Ocak Dünya Mantık Günü'nü ilan etmiştir. Bu tarih, yirminci yüzyılın iki büyük mantıkçısı onuruna seçilmiştir: Kurt Gödel ve Alfred Tarski. 14 Ocak 1978'de vefat eden Gödel, yirminci yüzyılda mantık çalışmasını dönüştüren eksiklik teoremini kurmuştur. 14 Ocak 1901'de dünyaya gelen Tarski, Gödel'in çalışmalarıyla etkileşime giren teoriler geliştirmiştir.

Bu kutlanan ilk Dünya Mantık Günü, yirmi birinci yüzyılda mantığın önemi üzerine - üniversiteler, araştırma enstitüleri, vakıflar ve derneklerde - çok sayıda tartışmaya fırsat sağlayacaktır. Uluslararası Felsefe ve İnsan Bilimleri Konseyi (CIPSH) ve tüm ortakları ile birlikte UNESCO, bu tür etkinlik organizasyonlarını kutlar  ve başarılarının devamını diler.


*Bu metin https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000372449_eng/PDF/372449eng.pdf.multi adresinden alınarak Türkçeleştirilmiştir.