Otuz yıl önce bugün, Afrika'nın dört bir yanından gazeteciler, editörler ve yayıncılar, "Bağımsız ve Çoğulcu bir Afrika Basınının Teşviki Üzerine Windhoek Bildirisi" adlı bir basın özgürlüğü çağrısı hazırlamak için bir araya geldiler. Bu Bildiri, serbest bilgi akışını bir kamu malı hâline getirmeyi amaçladı - bugün de yankı uyandırmaya devam eden bir hedeftir.
1991'den bu yana, bilgiye erişim alanı, özellikle internet ve sosyal medyanın gelişmesiyle birlikte muazzam değişikliklere uğradı. Artık kendimizi ifade etmek, bilgilenmek ve başkalarıyla bağlantı kurmak için inanılmaz fırsatlara sahibiz. Ama aynı zamanda yanlış bilgilendirme ve nefret söyleminde de artış, medya iş modellerinin yükselişi ve gücün yalnızca birkaç özel şirketin elinde yoğunlaşmasıyla karşı karşıya kaldık.
Salgın, güvenilir bilgiye duyulan ihtiyacın altını çizmiştir. Bu krizi anlamamıza yardımcı olan bağımsız gazeteciliktir. Gazeteciler risk altında olmalarına rağmen sahadan haber yaptılar.
Salgın aynı zamanda mevcut zorlukları daha da kötüleştirerek çok sayıda medya kuruluşunun mali kayıplarla karşı karşıya kalmasına neden oldu. İnternet platformlarının gücü, günlük yaşamın çoğunu çevrim içi olarak geçirmemize sebep olan karantinalar sebebiyle daha da çoğaldı. Bazı durumlarda ölümcül sonuçlara yol açan yanlış bilgi ve söylentiler gelişti. Bu yılki Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nün teması "Kamu Malı Olarak Bilgi", doğrulanmış ve güvenilir bilginin tartışılmaz öneminin altını çizmektedir. Yanlış bilgi ve diğer zararlı içeriklerle mücadele ederek, özgür ve profesyonel gazetecilerin bu bilgilerin üretilmesi ve yayılmasındaki temel rolüne dikkat çekmektedir
Bu tema, UNESCO’nun bağımsız, çoğulcu gazeteciliğin uzun vadeli ilerleyişi, her yerde medya çalışanlarının güvenliğini sağlama çabaları ve Birleşmiş Milletler Gazetecilerin Güvenliği ve Cezasızlık Konusunda Eylem Planı ile bağlantılıdır.
Bu çabalarımızın bir parçası olarak, insan haklarına ve uluslararası ifade özgürlüğü kurallarına saygı gösterirken, içerik denetimi gibi alanlarda çevrim içi platformlarda daha fazla şeffaflık oluşturmak için çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. Vatandaşlara, bu yeni bilgi ortamında gezinmek için ihtiyaç duydukları Medya ve Bilgi Okuryazarlığı becerileri kazandırarak çevrim içi olarak manipüle edilmekten kaçınmalarına yardımcı olmaktayız.
Bugün ise bu değişen bilgiye erişim alanının Windhoek Bildirisi'nde yer alan ilkelere yansımasını sağlamak için de çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.
Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nü kutlarken, herkesi temel ifade özgürlüğü hakkına olan bağlılıklarını yenilemeye, medya çalışanlarını savunmaya ve bilginin bir kamu yararı olarak kalmasını sağlamak için bize katılmaya çağırıyorum.
Bu metin https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377209.locale=en adresinden alınarak Türkçeye çevrilmiştir.