2020 yılında Van Gogh’un “The Parsonage Garden at Nuenen in Spring” ve 2004 yılında Munch’un “The Scream” adlı ünlü tablolarının çalınmasının halk üzerinde önemli bir etkisi olmasına rağmen, bunlar kültürel varlık ticaretinin yalnızca küçük bir kısmını temsil etmektedir.
Gölgeler arasındaki bu ticaret, krizlerin ve çatışmaların arkasında giderek artmakta ve çevrim içi olarak yayılmaktadır. INTERPOL'e göre, 2020 yılında dünya çapında polis güçleri tarafından yaklaşık bir milyon adet kültür varlığı ele geçirilmiştir.
Söz konusu bu durum, insanların hafızalarını silen ve suç örgütlerini finanse eden yasa dışı bir işin yalnızca bir parçasını oluşturmaktadır.
Bununla birlikte, kaçakçılıkla mücadele etmek için UNESCO’nun 1970 tarihli “Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşme” elimizde bulunan güçlü bir araçtır. Kabulünden 50 yıldan fazla bir süre sonra, sözleşme bu alanda evrenselliğe yaklaşan tek sözleşmedir. 143 Devlet bu sözleşmeye taraf olmuştur. İlgili sözleşme küresel eylem ve iş birliği için bir referans noktası olmaya devam etmektedir.
UNESCO Dünya Kültür Politikaları ve Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı – MONDIACULT 2022 – Eylül ayındaki seferberliğimize yeni bir ivme kazandırmıştır. Yüz elli Devlet, kültürü “küresel bir kamu malı” olarak tanımak ve kültürel varlıkların yasadışı ticaretine karşı mücadele taahhütlerini güçlendirmek için tarihi bir deklarasyonu kabul etmiştir.
UNESCO, yetkisi doğrultusunda Üye Devletleri çabalarında tam olarak desteklemektedir.
Özellikle kamuoyunu ve mesleki farkındalığı artırmak için önemli eylemler gerçekleştireceğiz. MONDIACULT 2022’de UNESCO’nun ve INTERPOL’ün iş birliğiyle 2025 yılına kadar yerlerinden edilmiş kültürel varlıkların sergileneceği sanal bir müzenin açılacağı açıklanmıştır. Vatandaşların eserlerin tarihi hakkında bilgi sahibi olabilmeleri için bir eğitim aracı ve menşei belirsiz öğelerin kökeni hakkında bir araştırma aracı olarak hizmet edecektir.
Aynı zamanda UNESCO, ortaklarıyla birlikte kolluk kuvvetleri, yargı aktörleri ve müze profesyonelleri için eğitim çalışmalarını sürdürmektedir: Yılsonuna kadar 23 Afrika ülkesinde 100’e yakın profesyoneli eğitmiş olacağız.
Buna ek olarak, sanat piyasasıyla istişare içinde, daha katı satın alma politikaları ve etik kuralların oluşturulmasında rolleri çok önemli olduğundan, Kültürel Varlık Satıcıları için Uluslararası Etik Kuralları’nı gözden geçiriyoruz.
Buna ek olarak sanat piyasasının, katı satın alma politikaları ve etik kurallarının oluşturulmasında çok önemli rolleri olduğundan dolayı Kültürel Varlık Satıcıları için onlara danışarak Uluslararası Etik Kurallarının incelemesini yapıyoruz.
Son olarak, kaçakçılığın artması karşısında, UNESCO herkesi daha uyanık olmaya çağırıyor. Bu sorunu ortadan kaldırmanın zamanı geldi: Bunu yapacak araçlara sahibiz.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000383628_eng?posInSet=3&queryId=N-9aef8392-99e7-41bc-8949-3d135a7bfcad adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.