Dünya benzeri görülmemiş zorluklarla boğuşurken, Uluslararası Nelson Mandela Günü, daha adil ve daha barışçıl bir dünyayı savunan bu ünlü devlet adamının mirası üzerinde düşünmek için bir fırsattır.
Zira kendisinin de çok güzel bir şekilde ifade ettiği gibi, “hiç kimse bir başkasından nefret ederek doğmaz [...]. İnsanlar nefret etmeyi öğrenmelidir ve eğer nefret etmeyi öğrenebilirlerse, sevmeyi de öğrenebilirler.”
Kadınların ve erkeklerin zihinlerinde barışı inşa etmeye çalışan UNESCO’da, bu inanç tüm eylemlerin temelini oluşturmaktadır. İşte bu nedenle her yıl 18 Temmuz’da, yaşamı dünyaya ilham vermekten asla vazgeçmeyen Nelson Mandela’nın doğum gününü kutluyoruz. Kendisinin 1991 yılında Frederik W. De Klerk ile birlikte ilk Félix Houphouët-Boigny - UNESCO Barış Ödülünü kazanması tesadüf değildir.
UNESCO, Mandela’nın milliyeti, cinsiyeti veya ırkı ne olursa olsun tüm insanların temel haklarını savunmak için verdiği mücadeleyi sürdürmektedir. Mandela’nın hayatını ve mirasını onurlandırmaya yönelik bu kararlılık, UNESCO’nun tüm girişimlerinde ve programlarında görülmektedir.
Örneğin, bireylerin, grupların ve toplumun ortak insanlıklarını ifade etmelerini sağlayan her türlü kültürel ifade biçimini kutlamamızda ve özellikle eleştirel düşünce nefret dolu söylemlere karşı güçlü bir siper olmasından kaynaklı UNESCO’nun basın özgürlüğü ile medya ve bilgi okuryazarlığını destekleme çalışmalarında bu kararlılık görülmektedir.
Irkçılık ve Ayrımcılığa karşı bir Yol Haritasının oluşturulmasına vesile olan UNESCO 2020 Irkçılığa Karşı Küresel Çağrısında da bu kararlılık görülebilmektedir. Bu Yol Haritasının başarısı için UNESCO’nun her yıl düzenlediği ve uluslararası iş birliği için eşsiz bir platform olan Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Küresel Forum çok önemlidir.
Bu Forumun ikincisi Kasım 2022’de Meksika şehrinde gerçekleştirilmiş ve UNESCO’nun DNA’sında yer alan bir taahhüt olan kültürün gücünü eşitlik ve hümanizmin hizmetine sunacak olan “Eşitlik ve Irksal Adalet için Üçlü Kuzey Amerika Ortaklığı” (Kanada, Meksika, Amerika Birleşik Devletleri), “Sistemik Irkçılık ve Onarımlara Karşı Küresel Koalisyon” ve “Irkçılığa Karşı Yazarlar” ağı gibi yeni ortaklıkların önünü açmıştır.
Brezilya’nın São Paulo şehrinin ev sahipliğinde 29 Kasım - 1 Aralık 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan Küresel Forum’un üçüncü edisyonu, çabalarımızı daha da arttırmayı vaat etmektedir. Örneğin, UNESCO bu yıl ayrıca ırkçılık ve ayrımcılıkla mücadeleden sorumlu politika yapıcılardan oluşan ve taahhütlerini somutlaştırmada katalizör bir rol oynayacak küresel bir ağ kuracaktır.
Ancak UNESCO, Nelson Mandela’nın mücadelesini sürdürmek için eğitimin gücünü de seferber etmektedir. İşte bu nedenle UNESCO, Mart 2023’te gençleri ırkçılık karşıtı şampiyonlar haline getirmek üzere Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Ustalık Sınıfı’nın ikinci küresel edisyonunu düzenledi. Ustalık Sınıflarının başlatılmasından bu yana 12.000 öğrenciyi ve öğretmeni eğitmiştir.
Son olarak UNESCO, ayrımcılık konusunda bilgi birikimi oluşturmak amacıyla Köleleştirilmiş Halkların Yolları projesiyle kölelik ve köleleştirme tarihini çevreleyen sessizlik duvarını yıkmaya devam ederek kolektif hafızamızın yaşamasını sağlamıştır. Ayrıca Afrika'nın tarihini Afrikalı bir bakış açısıyla anlatan Genel Afrika Tarihi kitabımızı Kenya'dan başlayarak kıtanın çeşitli ülkelerindeki eğitim programlarına yerleştiriyoruz.
Nelson Mandela ırkçılık ve ayrımcılığı, zalimlerin “önyargı ve dar görüşlülük parmaklıklarının ardına kilitlendiği” bir hapishane olarak tanımlamıştır. Gelin hep birlikte bu bariyerleri yıkalım ve Mandela'nın mirasına sahip çıkalım.
Bu yazı için, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000386142?posInSet=3&queryId=N-2758c372-62c0-4098-b0f7-5dcf7bb2fa26 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.