UNESCO her yıl Uluslararası Demokrasi Gününü kutlamaktadır. Çünkü “demokratik idealin” doğasında, UNESCO Anayasasının ifadesiyle, insanların “onuru, eşitliği ve karşılıklı saygısı”nın korunması talebi yer almaktadır.
UNESCO’da çok taraflılık, tartışma, müzakere ve herkesin özgür katılımı aracılığıyla, toplumlar içinde ve arasında hümanist bir taahhüt içeren bu demokratik girişimi canlı tutmaktadır.
İnsanlığın eşi benzeri görülmemiş çevresel zorluklarla karşı karşıya kaldığı, barışın tehdit altında olduğu ve teknolojik ilerlemenin yeni etik zorluklara yol açtığı bir dönemde, bu değerlere ve bu çağdaş hümanizme her zamankinden daha fazla ihtiyacımız bulunmaktadır.
Ancak bu tür zorluklar çoğu zaman demokrasinin temelleri olan temel insan özgürlükleri ve haklarına yönelik bir tehdit ve meydan okumayı da beraberinde getirmektedir.
Bu doğrultuda UNESCO demokrasinin temellerini güçlendirmeye çalışmaktadır.
Örneğin UNESCO, demokratik hak ve özgürlüklerimizi en iyi şekilde destekleyen özgür, tarafsız ve bağımsız bilgiyi destekleyerek yapmaktadır.
Ayrıca UNESCO, hem nefret söylemine karşı güçlü bir siper olarak her yerde kültürel ifade çeşitliliğini teşvik etmekte hem de demokratik fikrin tam da olumsuzu olan eşitsizlik ve ayrımcılığa karşı mücadele etmektedir. Brezilya’nın São Paulo kentinde 29 Kasım - 1 Aralık 2023 tarihleri arasında düzenlenecek olan Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Üçüncü Küresel Forum, UNESCO Üye Devletlerinin herkesin birbirine saygı gösterme konusunda yeni taahhütlerde bulunmaları için bir fırsat olacaktır.
UNESCO tarihi perspektifi kazandıran kültürel mirası koruyarak ve toplumlar arasında kültürlerel etkileşimle barışın temellerini güçlendirmektedir.
Bunu, bilimsel ve teknolojik ilerlemelerin herkesin haklarına saygı gösterilerek ve herkesin yararına olacak şekilde yapılmasını sağlayarak gerçekleştirmektedir. Ayrıca, UNESCO Üye Devletleri tarafından kabul edilen Açık Bilim Tavsiye Kararı ve Yapay Zekâ Etiği Tavsiye Kararı’nın amacı bilimsel ilerlemenin demokratik haklarımıza uyarlanmasını sağlamaktır.
UNESCO aynı zamanda Mahatma Gandhi’nin“Gerçek demokraside, her erkek ve kadına kendisi için düşünmesi öğretilir” ilkesini takip ederek vatandaşlık eğitimi yoluyla da yapmaktadır.
Böylece UNESCO, eleştirel düşünceyi geliştirmeye hizmet eden, küresel vatandaşlık ruhuna ilham veren, barış ve dayanışmayla ilişkili değerler için bir araç olan eğitimle ilgilenmektedir. Örneğin özellikle, medya ve bilgi okuryazarlığı ile çevre eğitimini geliştirerek demokratik değerler eğitiminin çağımızın zorluklarına uyarlanmasını sağlamaya kararlıdır.
Demokrasi asla hafife alınmamalı; her gün uğruna mücadele verilmeli ve kazanılmalıdır. Eğer dikkatli olmazsak demokrasi yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu nedenle UNESCO, bu Uluslararası Demokrasi Gününde tüm Devletleri, sivil toplumun tüm üyelerini ve tüm bireyleri bu demokratik değerleri canlı tutmak için çalışmaya çağırmaktadır.
Bu yazı için, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000386809_eng adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.