Dijital teknoloji hayatımızın her alanında giderek daha yaygın hale gelmekte ve sadece nasıl yaşadığımızı değil, aynı zamanda nasıl öğrendiğimizi de yeniden şekillendirmektedir. Bağlantı, taşınabilirlik, açık eğitim kaynakları ve yapay zekâ alanlarındaki gelişmeler, uzak bölgelerde yaşıyor olsunlar, ister engelli olsunlar ya da ana dillerinde eğitim alamıyor olsalar da, marjinalleştirilmiş öğrencilere ulaşmak için daha fazla olanak yaratmaktadır.
Ancak, süregelen dijital uçurum birçok öğrencinin bu faydaları sağlayabilecek teknolojilere erişimini engellemektedir. 2024 yılında tahminen 2,6 milyar insanın - küresel nüfusun %32'si - internet erişimi bulunmamakta ve bunların 1,8 milyarı kırsal alanlarda yaşamaktaydı. Eğitim alanında, dünya genelinde ilkokulların %60'ı, ortaokulların yarısı ve liselerin üçte biri şu anda internet bağlantısı bulunmamaktadır. Dünya çapında milyonlarca öğrenci ve öğretmen için dijital öğrenme platformlarına erişim son derece sınırlıdır ve kaynaklar genellikle ilkel veya güvenilmezdir.
UNESCO olarak bu konuyu iki şekilde ele alıyoruz. Öncelikli olarak, politika diyaloğunu, akran öğrenimini ve en iyi uygulamaların paylaşımını kolaylaştırmak için çalışıyoruz. 2023 Küresel Eğitim İzleme Raporumuz eğitimdeki teknolojilere odaklanarak dijital uçuruma ışık tutmakta ve zorlu bağlamlarda bile düşük teknolojili araçlarla yaratıcılığın nasıl geliştiğini göstermektedir. Örneğin, çevrim içi mesajlaşma ve SMS platformları, Kenya gibi ülkelerdeki marjinal öğrencilerin müfredatla uyumlu materyallere erişmesini ve öz değerlendirmeler yapmasını sağlamıştır. Basit cep telefonlarının bile, internet kapsama alanı olmayan uzak bölgelerdeki çocukları uzaktan eğitim fırsatlarına erişmek için çok önemli araçlar olduğu kanıtlanmıştır.
Bu nedenle, bu yılki Uluslararası Dijital Öğrenme Günü, “Düşük kaynak bağlamlarında dijital öğrenme gerçekleri” temasıyla, dünyanın dört bir yanındaki eğitim topluluklarının eğitimdeki dijital uçurumu kapatmak ve mevcut dijital araçlarla öğretme ve öğrenmeyi geliştirmek için çalışma yöntemlerini sergilemeyi ve kutlamayı amaçlamaktadır.
UNESCO, öğretmenler ve daha geniş eğitim camiası arasındaki kapasiteleri güçlendirmek için çalışmaktadır. Dijital araçlar mevcut olsa bile, birçok eğitim uzmanı bunları etkili bir şekilde kullanma becerisinden yoksundur. UNESCO verilerine göre, dünya çapındaki öğretmenlerin ülkelerin yalnızca yarısı dijital yeterliliklerini geliştirmek için standartlara sahiptir.
UNESCO 2024 yılında 50 ülkede ulusal dijital öğrenme politikalarını ve yapay zekâ yetkinlik eğitimlerini desteklemiştir. Örneğin, UNESCO Kore Cumhuriyeti Güven Fonları aracılığıyla, Namibya, Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti ve Uganda’daki politika yapıcılara; ulusal dijital e-öğrenme platformları ve içeriklerini kurmaları ve güçlendirmeleri, öğretmen kapasitelerini artırmaları ve öğrencilerin dijital becerilerini geliştirmeleri konularında destek verilmiştir. Kilit programlar arasında ayrıca 22 ülkeyi kamusal ve müfredatla uyumlu dijital öğrenme platformları geliştirmek üzere eğitim programlarına dâhil eden “Kamuya Açık Dijital Öğrenmeye Geçitler” girişimi de yer almaktadır.
Eğitim sistemleri hızlı teknolojik gelişmelere ayak uydurma baskısı altındayken, dünya genelinde milyonlarca öğrenci, öğretmen ve okulun karşılaştığı ve genellikle göz ardı edilen zorlukları ele almalıyız. Dijital öğrenme için herkese uyan tek bir çözüm yoktur, ancak öğretmen kapasitesinin geliştirilmesi gibi hedeflenen eğitim amaçları için mevcut teknolojilerden yararlanmak somut sonuçlar sağlayabilir.
Bu Uluslararası Gün'de, dijital öğrenmenin düşük kaynak bağlamlarında uygulanabilecek yaratıcı yöntemlerini ve sahip olduğu önemli potansiyeli kutlayalım. Teknolojinin öğrenme çıktılarını etkili bir şekilde iyileştirmesini ve mevcut eğitim eşitsizliklerini genişletmemesini sağlamak için eğitimdeki dijital devrimi aktif bir şekilde yönlendirmeliyiz.
Bu yazı için için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000393156?posInSet=29&queryId=N-bd8d2811-d05d-45d2-95d3-ee7c2cbf2737 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.