UNESCO’nun 25-26 Mart 2025 tarihlerinde düzenlediği Bilim Diplomasisi üzerine Küresel Bakanlar Diyaloğu, bilim diplomasisinin barış inşasındaki dönüştürücü potansiyelini ele almış ve UNESCO’nun yeni bilim diplomasisi girişimlerinin başlatılmasına vesile olmuştur.
Etkinlik, Sürdürülebilir Kalkınma için Bilim On Yılı kapsamında gerçekleştirilmiştir. UNESCO’nun liderliğinde yürütülen bu on yıl, barış ve sürdürülebilir kalkınma amacı doğrultusunda bilim diplomasisinin etkin bir araç olarak değerlendirilmesi çağrısında bulunmaktadır.
26 Mart’ta düzenlenen Bakanlar Oturumu kapsamında, 60’tan fazla ülke ve uluslararası kuruluşun üst düzey temsilcileri, bilim diplomasisinden nasıl yararlanılabileceğini ele almış ve bir önceki gün gerçekleştirilen uzman toplantılarının bulguları üzerine değerlendirmelerde bulunmuştur. Bakanlar ve üst düzey temsilciler, bilimsel özgürlüğün korunması ve bilim diplomasisinin insani, jeopolitik ve çevresel krizler bağlamında etkili kullanımına odaklanmıştır.
Çeşitli ülke temsilcilerinin yanı sıra, Uluslararası Bilim Konseyi, OECD, Akdeniz İçin Birlik, Birleşmiş Milletler Silahsızlanma Ofisi, Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Sekreteryası ve Avrupa Komisyonu gibi uluslararası kuruluşlar da bilim diplomasisine yönelik taahhütlerini dile getirmiştir.
Etkinliğin sonunda, bakanlar düzeyinde yuvarlak masa toplantılarına eş başkanlık eden temsilciler tarafından, Bakanlar Diyaloğu’nun ruhunu yansıtan bir Eş Başkanlar Bildirisi yayımlanmıştır. Bildiride, UNESCO’ya bilim ve diplomasi alanları arasında iş birliğini güçlendirmeye yönelik kapasite geliştirme ve stratejik bilim diplomasisi girişimlerine destek sağlama çağrısı yapılmıştır.
Etkinlik çerçevesinde UNESCO ile İnsan Hücre Atlası (Human Cell Atlas – HCA) girişimi arasında bir niyet mektubu imzalanmıştır. Tüm insan hücre tiplerini haritalandırmayı amaçlayan bu küresel girişim, hastalıkların teşhisi, izlenmesi ve tedavisinde devrim yaratma potansiyeline sahiptir. İş birliği, HCA’nın sunduğu faydalara adil erişimin desteklenmesini amaçlamaktadır.
Etkinliğin yan oturumlarında, Guarani Yeraltı Su Sistemi Projesi çerçevesinde UNESCO’nun bilim diplomasisi yoluyla çatışmaların önlenmesine, ortak yönetim ve su kullanımının eşitliğine ve çevresel izlemenin sağlanmasına katkısı vurgulanmıştır. Bu sistem, Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay’ın altını kapsayan bir milyon kilometrekarelik bir alanı kapsamaktadır.
Ayrıca UNESCO’nun Hükümetlerarası Hidroloji Programı kapsamında yürütülen FRIEND Nil Projesi kapsamında gerçekleştirilen bir atölye çalışmasıyla Nil Havzası’ndaki uzmanlar bir araya getirilerek veri, kapasite ve kurumsal boşluklar belirlenmiş ve ortak bir eylem çerçevesinin oluşturulmasına katkı sağlanmıştır.
Eş Başkanların bildirisine ulaşmak için lütfen tıklayınız.
Bu haber https://www.unesco.org/en/articles/unesco-hosts-global-gathering-advance-science-diplomacy-peace bağlantısından faydalanılarak Türkçeleştirilmiştir. Detaylı bilgiye linkten erişebilirsiniz.