Okuryazarlık, insanların potansiyellerinin temel taşıdır. Kendimizi daha iyi anlamamızı ve birbirimizden daha iyi öğrenmemizi sağlar; bu da okuryazarlığı, bireysel güçlendirme, sosyal dönüşüm, demokratik katılım ve sürdürülebilir kalkınma için temel bir unsur hâline getirir.
Son yıllarda okuryazarlık farkını kapatma konusunda büyük ilerleme kaydettik. Elli yıl önce, gençlerin neredeyse dörtte biri ne okuma ne de yazma biliyordu. Bugün ise, büyük ölçüde okullara erişimin yaygınlaşması sayesinde gençlerin %93'ü okuryazardır. UNESCO, 2020'den bu yana 50 ülkede okuryazarlık politikalarına ve programlarına verdiği destekle bu toplumsal ilerlemenin itici gücü olmuştur.
Ancak, dünya çapında yaklaşık 739 milyon genç ve yetişkinin hâlâ temel okuryazarlık becerilerinden yoksun olması nedeniyle, yapılması gereken çok şey var ve bu zorluk dijital çağda daha da artıyor. Dijital alanda bilgi ve bilginin katlanarak artmasını takip edebilmek için, temel okuryazarlık becerilerinin yanı sıra eleştirel düşünme ve görüş ile gerçeği ayırt etme becerisine sahip olmak hiç bu kadar gerekli olmamıştı.
Bu nedenle UNESCO, bu yılki Uluslararası Okuryazarlık Gününü, “Dijital çağda okuryazarlığı teşvik etmek” temasıyla kutluyor ve bizi bugün okuryazar olmanın ne anlama geldiğini yeniden düşünmeye davet ediyor. Gerçekten de, artık sadece okumak ve yazmak yeterli değil. Ülkeler, aynı zamanda medya ve bilgi okuryazarlığını da okul müfredatlarına entegre etmelidir; UNESCO bu konuda onlara destek olmaktadır.
Yeni teknolojilerin mevcut okuryazarlık sorunlarına eklediği karmaşıklığa rağmen, dijital çağ, en marjinalleşmiş nüfuslar da dâhil olmak üzere, öğrenmeyi daha kişiselleştirilmiş ve erişilebilir hale getirerek geleneksel okuryazarlık edinimini geliştirme fırsatları da beraberinde getirmiştir. Bu nedenle, UNESCO ve ortakları, Gateways to Public Digital Learning gibi programlar aracılığıyla 22 ülkeye, eğitim sonuçlarını iyileştirmek için dijital platformlardan ve herkese açık çevrim içi kurslardan yararlanma konusunda yardımcı olmaktadır.
UNESCO, bu teknolojileri okuryazarlığı geliştirmek için kullanma konusunda öğretmenleri ve eğitimcileri de eğitiyor. Bu alandaki ana işbirliği platformu olan Küresel Okuryazarlık İttifakı'nın beş ülkesinde 575 eğitimcinin dijital becerilerini geliştirmeye yönelik çabalarımız da bunun bir örneğidir. Çünkü dijital araçlar bazı boşlukları doldurabilir, ancak kendini işine adamış öğretmenlerin değerini yalnızca tamamlayabilir, asla yerini alamaz.
Bu çalışma tek başına yapılamayacak kadar önemlidir. Geçen yıl Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 79. oturumunda rekor sayıda 125 Üye Devlet tarafından onaylanan Moğolistan liderliğindeki okuryazarlık kararının da gösterdiği gibi, bu çalışma en yüksek siyasi düzeyde kararlılık gerektirir.
Bu Uluslararası Gün'de UNESCO, her çocuğun ve yetişkinin her anlamda okuryazar olmasını sağlamak için küresel çapta yenilenen bir kararlılık çağrısında bulunuyor.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000395394?posInSet=6&queryId=N-f19873ee-982a-4d7b-9e1b-d21c8c4e8b01 yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.