Biyolojik çeşitlilik bir yaşam vaadidir. Ekosistemleri birbirine bağlayan ve yaşamın kendisini mümkün kılan hayati güçtür. Biyolojik çeşitliliği koruyarak, insanlık ve doğa arasındaki bu temel bağı korumuş oluruz.
Ancak bu bağlantı şu anda ciddi bir tehdit altındadır. 2024 Yaşayan Gezegen Raporu’na göre, omurgalı türlerin yaban hayatı popülasyonları 1970’ten bu yana %73 oranında azalarak tatlı su türleri %85 oranında düşmüştür.
Bu Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Gününde UNESCO, bu paha biçilmez zenginliği korumak için yoğunlaştırılmış bir kolektif çaba çağrısında bulunmaktadır. Bu yılın teması olan “Doğa ile uyum ve sürdürülebilir kalkınma”, Kunming-Montreal Küresel Biyolojik Çeşitlilik Çerçevesi’nin merkezinde yer alan bir ilke olan canlılar dünyasına saygı olmadan insan refahının olamayacağını vurgulamaktadır.
UNESCO 50 yılı aşkın bir süredir bu inancı gerçeğe dönüştürmek için çalışmaktadır. UNESCO, 759 Biyosfer Rezervi, 213 Jeopark ve 271 Doğal Dünya Mirası Alanından oluşan ağıyla bir yandan temel ekosistemleri korurken diğer yandan da buralarda yaşayan 300 milyondan fazla insanın sürdürülebilir kalkınma çabalarını desteklemektedir.
Bu kararlılık aynı zamanda küresel önceliklerimizden biri olan Afrika’daki artan seferberliğe de yansımaktadır; bu yıl 100 biyosfer rezervi gibi sembolik bir kilometre taşına ulaşacağız ve kıtadaki biyolojik çeşitliliğe yönelik artan kararlılığa tanıklık edeceğiz. Önümüzdeki Eylül ayında Çin’in Hangzhou kentinde düzenlenecek olan Dünya Biyosfer Rezervleri 5. Kongresi, önümüzdeki on yılın ana yönelimlerini birlikte belirlememizi sağlayarak, ekosistemleri restore edecek, yerel bilgiye değer verecek ve sürdürülebilir çözümleri teşvik edecektir.
UNESCO ayrıca, bugüne kadar 190.000 tür hakkında 125 milyondan fazla veri derleyen Okyanus Biyoçeşitlilik Bilgi Sistemi (OBIS) veya 21 dünya mirası alanındaki 4.500 deniz türünün genetik mirasını haritalandıran öncü Çevresel DNA (eDNA) Keşifleri Projesi gibi açık bilim platformları aracılığıyla biyoçeşitlilikle ilgili bilimsel verilerin üretilmesine, toplanmasına ve raporlanmasına katkıda bulunmaktadır.
Bu Uluslararası Gün’de UNESCO, biyoçeşitliliği korumanın ortak geleceğimizi korumak olduğunu hatırlatıyoruz. Hintli ekolojist ve aktivist Vandana Shiva’nın da dediği gibi; “bizim özgürlüğümüz, dünyanın özgürlüğünden ayrı düşünülemez”.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000393792_eng?posInSet=4&queryId=N-80510704-1dd5-42d2-9423-e7d591356aaa adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.