Dünya genelinde 265 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulan Portekizce, dünyanın en yaygın konuşulan dillerinden biridir.
Portekiz’den Angola ve Brezilya’ya, Cabo Verde’den Gine-Bissau’ya, Doğu Timor’dan Mozambik’e uzanan bu geniş coğrafyada Portekizce; halklar ve kültürler arasında, temas ettiği dillerle birlikte etkileşim ve karşılaşmaların iç içe geçtiği bir ortaklık zemini sunmaktadır.
Şarkılarındaki coşku, sinemasında ve edebiyatındaki zenginlikle Portekizce, hem tekil hem de evrensel bir sesi dünyanın dört bir yanına taşımaktadır. Bu dile saygı olarak, Kurumumuz geçtiğimiz Nisan ayında, Portekizce edebiyatının önde gelen yazarlarından biri olan şair ve oyun yazarı Luís de Camões’in doğumunun 500. yıl dönümünü ve onun zamansız mirasını UNESCO’nun Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri kapsamında gündeme taşımıştır.
Bir mücadele ve özgürleşme tarihinin taşıyıcısı olan Portekizce, 2024 yılında 50. yıl dönümünü andığımız 1974 Karanfil Devrimi gibi belirleyici anlara tanıklık etmiştir. Ancak aynı zamanda, sömürgecilik ve kölelik gibi ortak tarihin karmaşık mirasını da içinde barındıran bir bellektir.
Bugün, Portekiz dili, UNESCO-Toussaint Louverture Ödülü sahibi ve Afrodescendant toplulukların haklarının ateşli savunucusu Abdias do Nascimento gibi Portekizce konuşulan dünyanın önemli seslerinin desteğiyle karşılıklı saygı ve ortak anıların tanınması çağrısında bulunmaktadır.
UNESCO, bu tarihsel belleği, 2024 yılında 30. Yıl dönümünü kutlayan “Köleleştirilmiş Halkların Rotaları” Projesi aracılığıyla yaşatmaktadır; ayrıca Angola ve Brezilya’da ders materyaline uyarlanan “Afrika'nın Genel Tarihi” yoluyla da bu çabasını sürdürmektedir.
UNESCO, Portekizcenin kullanım yoluyla canlılığını koruyan bir dil olmasından hareketle, bu dilin öğretilmesini özel dijital eğitim kaynaklarıyla teşvik etmektedir. Bu çaba, özellikle İngilizceden sonra en yaygın dilin Portekizce olduğu gelişmekte olan küçük ada devletlerine yöneliktir.
Dünya Portekiz Dili Gününde, Portekiz dilini tüm güzelliği, çeşitliliği ve evrenselliği ile kutlamaya devam edelim. Feliz Dia Mundial da Língua Portuguesa!
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000393619_eng?posInSet=9&queryId=N-9194cf43-891e-4953-9a4b-81f931f4c6d6 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.