Afrika’dan Asya’ya, Akdeniz’den Hint Okyanusu’na uzanan geniş bir coğrafyada İslam sanatı, on dört yüzyılı aşkın bir sanat yeniliği mirasını yansıtmaktadır. Mimari, hat sanatı, tekstil, seramik, metal işçiliği veya müzik gibi ifade biçimleri aracılığıyla bu sanat, pek çok toplumu şekillendiren fikirlerin, tekniklerin ve etkileşimlerin gelişimine tanıklık etmektedir.
UNESCO’nun rolü, bu mirası incelemek, korumak ve gelecek nesillere aktarmaktır. Kuruluşumuz, “İslam Kültürünün Farklı Yönleri” gibi önemli yayınlar aracılığıyla İslam sanatının tarihini ve çeşitliliğini belgelemiş; Müslüman toplumların farklı dönem ve bölgelerdeki entelektüel, sanatsal ve maddi katkılarına kapsamlı bir bakış sunmuştur.
Bu zenginlik, UNESCO’nun kültür alanındaki listelerine kaydedilmiş miras alanlarında ve somut olmayan miras unsurlarında kendini göstermektedir. Bangladeş’teki Bagerhat Tarihî Cami Şehri’nde, Kuzey Afrika ve Orta Asya’nın geometrik desenlerinde, Türkiye’de Hüsn-i Hat, Türkiye’de İslam Sanatında Geleneksel Güzel Yazı gibi geleneksel hat uygulamalarında ve Endonezya’daki Reog Ponorogo gibi sahne sanatlarında bu çeşitlilik görülebilir.
UNESCO ayrıca çatışmalar veya bozulmalar nedeniyle zarar görmüş İslam mirasını korumak ve restore etmek için sahada doğrudan çalışmalar yürütmektedir. “Musul’un Ruhu’nu Canlandır” girişimi kapsamında yaklaşık 2.800 kişi, Irak’ta El-Nuri Camii ve El-Hadba Minaresi gibi önemli anıtların yeniden inşasına katkı sağlamak üzere kültürel miras alanındaki zanaatlarda eğitilmiştir.
Bugün İslam sanatı, çağdaş sanatçılara ilham kaynağı olmaya devam etmekte ve dünyanın dört bir yanında izleyicilerle güçlü bir bağ kurmaktadır. Uzun tarih boyunca süregelen etkileşim ve uyum, kültürler arasındaki bağlantıları hatırlatmaktadır. Bu vesileyle, tüm insanları İslam sanatının çeşitliliğini ve derinliğini keşfetmeye davet ediyor; ortak kültürel mirasımıza şekil veren tarihî deneyimleri ve farklı bakış açılarını daha iyi anlamak için bu uluslararası günü bir fırsat olarak değerlendirmeye teşvik ediyorum.
Bu yazı için https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000396482?posInSet=2&queryId=N-EXPLORE-444d9f05-4403-43c9-9c7e-e15f4a30b928 adresinde yer alan metinden faydalanılmış, yazının Türkçe çevirisi yapılmıştır.
